پتینه روی سفال یکی از هنرهای کهن و ارزشمند است که در بین کشورهای مختلف، به ویژه در ایران با تمدن فرهنگی غنی، شناخته شده و مورد توجه قرار گرفته است. این هنر، با استفاده از تکنیک‌های مختلف، بر روی سطوح گوناگونی قابل انجام است و به ویژه در سفال‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد.
استقبال گسترده هموطنان از هنر پتینه روی سفال، نشان از توجه و علاقه آنها به این هنر دارد. همچنین، آموزش این هنر، علاوه بر ایجاد جلوه زیبا بر روی ظروف سفالی، امکان تولید محصولات با کیفیت و درآمد مناسبی را برای افراد فراهم می‌کند. در ادامه، به معرفی دوره‌های آموزش پتینه روی سفال می‌پردازیم.
مواد و وسایل برای انجام پتینه کاری روی سفال
- سفال خام
- قلم مو با شماره‌های مختلف
- دستمال یا پارچه با بافت متفاوت
- اسپری رنگ
- سیم ظرفشویی
- سمباده
- کاردک: شامل دو عدد کاردک معمولی و سرکج
- رنگ‌های روغنی
- دستکش
- کیلر: ماده‌ای بی رنگ که با تینر رقیق می‌شود و به صورت مات و براق در بازار موجود است.
- روغن جلا: ماده شفاف کننده روغنی که حلال آن تینر است.
- پودر مل: در فروشگاه‌های فروش رنگ‌های ساختمانی موجود است.
- موم عسل: برای مات کردن و کهنه‌کاری، موم عسل به عنوان یک مایع کرم رنگ و غلیظ استفاده می‌شود که ضدرطوبت و ضد آب است.
- اکلیل: پودرهای فلزی تزئینی که با رنگ‌های روغنی و تینری ترکیب می‌شوند.
- چسب چوب: یک نوع چسب بی‌رنگ که بعد از خشک شدن بی‌رنگ است، همچنین می‌توان از سریش، چسب سرامیک و چسب مایع نیز استفاده کرد.
کاربرد پتینه روی سفال
استفاده از آثار پتینه روی سفال برای زیباسازی و تغییر دکوراسیون داخلی فضاها یکی از کاربردهای اصلی این هنر است. با گذراندن دوره‌های آموزش پتینه روی سفال، افراد می‌توانند مهارت‌های لازم برای ایجاد آثار خاص و جذاب روی سفال را یاد بگیرند و این آثار را برای زیباسازی خانه‌ها، محیط‌های کاری، رستوران‌ها، فضاهای عمومی و … استفاده کنند.
این آثار به دلیل جلوه‌های قدیمی و کهنه‌ای که ایجاد می‌کنند، می‌توانند به تنوع و زیبایی دکوراسیون فضاها اضافه کرده و آنها را از سایر فضاها تمایز دهند. همچنین، پس از یادگیری این هنر، افراد می‌توانند آثار سفالی پتینه خود را به فروش برسانند و درآمد خود را افزایش دهند.
بررسی تکنیک کهنه کردن ظرف سفالی
در این تکنیک ابتدا از قلم‌موی تخت و پهن برای رنگ آمیزی استفاده می‌شود. قلم مو را با رنگ آغشته کرده و سپس با ضربه زدن به پارچه، اضافه رنگ را برداشته و سفال را رنگ‌آمیزی می‌کنیم. برای ایجاد حالت قدیمی و آنتیک، از رنگ‌های سبز و خاکی استفاده می‌شود. در مرحله بعد، اکلیل و پودر نقره‌ای را با روغن جلا ترکیب کرده و سپس با استفاده از این مواد، سطح ظرف را سایه می‌زنیم.
کهنه کردن ظرف سفالی
در تکنیک کهنه کردن ظرف سفالی، ابتدا سطح سفال را با دقت سمباده کشیده و سپس آن را با موم مایع پوشانده و خشک کرده، سپس با پودر بچه و دستمال سطح کار را صاف می‌کنیم. در مراحل بعدی، ظرف را با دوده شمع گرفته و حرکت داده و پس از آن، دوده‌های اضافی را پاک می‌کنیم.
سپس سطح کار را موم اندود کرده و پس از خشک شدن، با سیمان و پودر سنگ مخلوط کرده و به سطح کار زده و پس از خشک شدن، اضافه‌های مواد را پاک می‌کنیم. در مرحله آخر، ظرف را با واکس قهوه‌ای یا مشکی کفش پوشانده و بعد از خشک شدن، با رنگ آبی کپکی یا سبز اکرولیک رنگ‌آمیزی می‌کنیم و پس از خشک شدن، سطح کار را صیقل می‌دهیم.
نحوه حجم دهی
در مرحله حجم دهی، ابتدا با استفاده از سمباده نرم سطح ظرف سفالی را کشیده و سپس آن را شستشو دهید. منتظر بمانید تا ظرف به طور کامل خشک شود و سپس دوباره با چسب چوب رقیق شده سطح سفال را پوشش دهید. در این مرحله، قسمت‌های مختلف ظرف را با پرایمر اکریلیک سفید بپوشانید.
سپس طرح مورد نظر مانند برگ انگور را بر روی خمیر سرامیک ایجاد کرده و پس از آنکه خمیر هنوز خشک نشده است، آن را بر روی سطح کار سفالی سوار کنید. برای اتصال خمیر به ظرف، چسب چوب را زیر خمیر بزنید و منتظر بمانید تا خمیر به طور کامل خشک شود. سپس با استفاده از رنگ‌های اکریلیک، طرح را رنگ‌آمیزی کنید. می‌توانید قبل از خشک شدن رنگ، از پودر بچه یا پودر کهنه‌کاری استفاده کنید تا رنگ مورد نظر مات شود.
تهیه موم عسل برای پتینه روی سفال
در جلسات آموزشی پتینه روی سفال، تمام ابزار و وسایل مورد نیاز برای شما فراهم می‌شود. همچنین تکنیک‌ها و روش‌های تهیه خمیر و موم عسل و سایر تکنیک‌های مورد نیاز برای دستیابی به یک پتینه کاری با کیفیت برای شما آموزش داده می‌شود.
برای تهیه موم عسل برای پتینه کاری روی سفال، شما می‌توانید موم عسل خالص و اصیل را با تینر روغنی مخلوط کنید. سپس این ترکیب را به مدت یک شبانه روز در داخل یک ظرف در دار قرار دهید. پس از گذشت ۲۴ ساعت و حاصل شدن یک خمیر بافت کرم رنگ، آن را از طریق صافی رد کرده و برای استفاده آماده می‌باشد.
سخن آخر
پتینه روی سفال هنری است که از زمان‌های کهن تا به امروز جاودانه مانده و هنرمندان به وسیله آن توانسته‌اند زیبایی و اعمال مختلفی را بر روی سطوح سفالی به اجرا درآورند. این هنر از زیبایی و شکوه گذشته با تکنیک‌های نوین مدرن نیز ترکیب شده است و به عنوان یکی از شاخه‌های هنری با ارزش مورد توجه است. آموزش پتینه روی سفال، به علاقه‌مندان فرصتی مناسب برای آموزش و گسترش دانش و تجربه در این حوزه فراهم می‌آورد. این هنر علاوه بر زیبایی بصری، امکان ایجاد آثاری منحصر به فرد با استفاده از تکنیک‌های متنوع را فراهم می‌کند و به هنرمندان امکان می‌دهد تا احساسات و خلاقیت خود را در آثارشان به تجسم درآورند.
سوالات متداول
خیر، برای شرکت در دوره‌های آموزش پتینه روی سفال تجربه قبلی در هنر سفالگری لازم نیست. این دوره‌ها برای عموم علاقه‌مندان به هنر سفالگری با هر سطح تجربه‌ای مناسب هستند.
مواد استفاده شده در پتینه کاری روی سفال شامل موم عسل، رنگ‌های روغنی و اکریلیک، سمباده، قلم مو، دستمال یا پارچه، سیم ظرفشویی، کاردک، پودرهای ملانژ، و غیره می‌شود.
با شرکت در دوره‌های آموزش پتینه روی سفال می‌توانید مهارت‌هایی مانند طراحی و اجرای تکنیک‌های پتینه کاری، استفاده از مواد مختلف برای ایجاد اثرات مختلف، ترکیب رنگ‌ها، و ایجاد زیبایی و جلوه در آثار سفالی را به دست آورید.
بله، پس از شرکت در دوره‌های آموزش پتینه روی سفال و به دست آوردن مهارت‌های لازم، می‌توانید آثار خود را در بازار فروش عرضه کنید و از این طریق درآمد کسب کنید.
